امروزه يكي از دغدغه‌هاي مهم بشريت، دستيابي به روش‌هاي جوان‌سازي و جوان‌شدن است و روزي نيست كه متخصصان پوست و مو با بيماراني مواجه نشوند كه علت اصلي مراجعه‌شان، دريافت دارويي براي بهبود وضعيت پوست صورت، گردن يا دست براي داشتن پوستي جوان‌تر و چين وچروك‌هاي كمتر نباشد...
با پيشرفت علم و تكنولوژي، امروزه راه‌هاي فراواني براي دستيابي به اين امر وجود دارد؛ از كِرِمهاي حاوي سلول‌هاي بنيادين و جوان‌كننده پوست گرفته تا روش‌هاي بسيار مدرن جراحي پلاستيك، همگي سعي در جوان‌تر كردن پوست فرد، به‌رغم افزايش سن شناسنامه‌اي او، دارند. اگر بخواهم اشاره‌اي به مهم‌ترين روش‌هاي جوان‌سازي پوست داشته باشم، بايد به اين موارد اشاره كنم:
1 كِرِم‌ها و لوسيون‌هاي متعدد
مواد دارويي متعددي در جوان‌سازي پوست موثرند؛ از جمله رتينوييدها، اسيدهاي ميوه، ماتريكسيل، ضدآفتاب‌ها، كِرِمهاي حاوي استروژن گياهي و بالاخره كِرِم‌ها و لوسيون‌هاي حاوي ويتامين‌هاي مختلف به خصوص ويتامين‌هاي C و E. رتينوييدهاي موضعي مانند ترتينويين از ديرباز در درمان بيماري‌هاي مختلف پوستي مانند آكنه (جوش غرور جواني) كاربرد داشته‌اند و همچنين در درمان آسيب‌هاي پوستي ناشي از نور آفتاب و نيز پيري پوست ناشي از افزايش سن به كار مي‌رفته‌اند. اين نوع كِرِم‌ها و اسيدهاي ميوه مانند آلفاهيدروكسي اسيدها به دليل لايه‌برداري پوست، تحريك‌پذيري آن را در برابر نور‌آفتاب افزايش مي‌دهند و بنابراين افراد بايد براي حصول نتايج مطلوب استفاده صحيح از ضدآفتاب را مدنظر قرار دهند. امروزه برخي مواد در كِرِمهاي جوان‌كننده به‌كار مي‌رود كه ادعاي تحريك كلاژن‌سازي پوست را دارند؛ مانند ماتريكسيل كه در بسياري از كِرِمهاي جوان‌كننده پوست (ضدپيري) وجود دارد. ويتامين‌هاي C و E نيز آثار اثبات‌شده‌اي در مقابله با راديكال‌هاي آزاد و آسيب‌هاي پوستي ناشي از نور آفتاب دارند و نه تنها مصرف خوراكي آنها براي پوست مفيد است؛ بلكه مصرف موضعي آنها در پيشگيري از پيري پوست كاربرد دارد. استروژن گياهي (فيتواستروژن) مانند استروژن سويا نيز اثر قابل‌قبولي در پوست‌هاي محروم شده از هورمون‌هاي زنانه در خانم‌هاي يائسه و جوان‌سازي پوست داشته و ردپاي آنها را در بسياري از كِرِمهاي ضدپيري مخصوص سنين يائسگي خواهيم ديد.
2 روش‌هاي مکانيکي سايش پوست
از قديم، كيسه كشيدن به عنوان راهي براي لايه‌برداري پوست صورت و بدن مطرح بوده است. استفاده از كيسه و سفيدآب در حمام‌هاي عمومي قديم براي پدربزرگ‌ها و مادربزرگ‌ها يک عادت بوده است. امروزه نيز همچنان عده‌اي عادت كيسه كشيدن را حفظ کرده‌اند كه بايد گفت آنها به ارزان‌ترين راه جوان نگاه داشتن پوست دست يافته‌اند؛ چرا كه بسياري از دستگاه‌هاي امروزي، مثل ميكرودرم ابريشن، از مكانيسمي شبيه كيسه‌كشيدن و سفيدآب براي جوان‌سازي پوست استفاده مي‌كنند. در اين روش، كريستال‌هاي اكسيد آلومينيوم با فشار روي پوست پاشيده مي‌شود و توسط همين دستگاه مجددا تحت مكش قرار مي‌گيرد. اين پاشيدن با فشار كريستال‌هايي مثل اكسيد آلومينيوم همراه با فشار منفي به وجود آمده توسط اين دستگاه به پوست باعث لايه‌برداري پوست و تحريك كلاژن‌سازي پوست مي‌شود. اين روش همچنين به افزايش نفوذ داروهاي موضعي توسط بيمار نيز كمك شايسته‌اي مي‌كند.
3 روش‌هاي شيميايي موضعي
لايه‌برداري شيميايي پوست توسط اسيد ميوه با اسيد تري‌كلرواستيك از روش‌هاي قديمي براي جوان‌سازي پوست به شمار مي‌رود. اگرچه از زماني كه ليزرهاي مختلف وارد بازار شده‌اند، استفاده از اين لايه‌بردار‌هاي شيميايي توسط متخصصان پوست كمتر شده است اما اين روش همچنان طرفدارهاي زيادي دارد و با استفاده خردمندانه ازآنها ميتوان نتايج خوبي رسيد.
4 داروهاي خوراكي
امروزه داروهاي متعددي در داروخانه‌ها وجود دارند كه ادعا مي‌كنند با مصرف آنها فرد از پوست شاداب‌تر و جوان‌تري برخوردار خواهد شد. بيماران نيز با مصرف اين قرصهاي جواني نتايج مختلفي را ذكر مي‌كنند. عده‌اي از بهبود رطوبت پوست احساس رضايت مي‌كنند و عده‌اي ديگر از سفت‌تر شدن پوست رضايت دارند. در حقيقت، اين قرصهاي جواني از مواد آنتي‌اكسيدان مختلف بهره مي‌گيرند. به عنوان نمونه، يكي از مواد مهم موجود در اين اكسيرهاي جواني ليكوپن گوجه‌فرنگي است. خاصيت ضدراديكال آزاد ليكوپن (عصاره گوجه‌فرنگي رسيده) 10 برابر بيشتر از ويتامينE است. همين‌طور در اين قرص‌ها اغلب از عصاره هسته انگور استفاده مي‌شود كه مطالعه‌هاي علمي نشان داده كه ماده موثر موجود در آن 50 برابر قوي‌تر از ويتامينE است. عصاره هسته انگور همراه با ويتامين C موجب خنثي شدن آنزيم‌هاي تخريب‌كننده پوست مي‌شود و به اين ترتيب از پيري زودرس جلوگيري مي‌كند. در اين قرصهاي جواني و ضدچروك ويتامين C نيز جايگاه ويژه‌اي دارد. به‌عنوان نمونه، در يكي از قرصهاي ضدچروك موجود در بازار، ويتامين C به طور طبيعي از گياه آسرولا گرفته شده كه در ساخت كلاژن‌هاي جديد كاربرد دارد. همچنين در اغلب اين قرص‌ها از كمپلكس‌هاي دريايي شامل جلبك‌هاي دريايي و ماهي نيز استفاده مي‌شود و بنابراين اگر فردي به گوجه‌فرنگي يا ماهي آلرژي دارد، نبايد از اين اكسيرهاي جواني مصرف كند. برخي از قرصهاي ضدپيري حاوي سلنيوم، بتاكاروتن و فيبر هستند. مطالعه‌هاي متعددي توسط كمپاني‌هاي سازنده اين قرصهاي ضدپيري انجام شده و آنها ادعا دارند كه با مصرف اين داروها، رطوبت پوست و نيز ميزان كلاژن‌سازي آن افزايش مي‌يابد و حتي ادعا دارند كه لكه‌هاي پوستي نيز كاهش مي‌يابد. اما واقعيت اين است كه مطالعه‌هاي كاملا دقيق و علمي كه اين موضوع را ثابت كند، هنوز كافي نيست. افرادي كه از نظر مالي برايشان مقدور است و دغدغه پيشگيري از پيري دارند، مي‌توانند از اين قرص‌ها به مدت 3 ماه استفاده كنند و سپس خودشان ارزيابي كنند كه آيا وضعيت پوستشان تغيير كرده يا نه. براي حصول اطمينان از اين موضوع، امروزه دستگاه‌هاي آناليزكننده بسيار دقيقي وجود دارد كه افراد مي‌توانند وضعيت پوست خود را از نظر رطوبت و ميزان كلاژن و الاستين قبل و بعد از مصرف اين قرص‌ها مقايسه كنند.
5 تزريق بوتاكس
تزريق بوتاكس به عنوان شايع‌ترين اقدام زيبايي در كل دنيا مطرح است. در اين روش با تزريق سم به درون عضلات، آنها را فلج مي‌كنيم تا ديگر نتوانند حداقل به مدت 4 تا 6 ماه خطوط ناشي از حركات عضلاني را ايجاد كنند. اين تزريقات بايد توسط متخصص پوست يا جراح پلاستيك و كساني كه كاملا با آناتومي عضلات صورت آشنايي دارند، انجام شود. نوع ماده تزريق‌شده بسيار مهم است. متاسفانه امروزه شاهد آن هستيم كه افراد غيرمتخصص از بوتاكس‌هاي چيني به فراواني استفاده مي‌كنند و باعث عوارض متعدد مانند لوچي، افتادگي پلك و رخداد علايم مسموميت ناشي از سم و آلرژي مي‌شوند.
6 تزريق ژل (فيلر)
براي پر كردن خطوط خنده و بسياري از چين‌ها و فرورفتگي‌هاي صورت ميتوان از ژل‌هاي استاندارد استفاده كرد. ژل پاژ يك ژل دايمي از جنس پلي‌آكريلاميد است كه در برخي موجب عفونت پوستي و در عده‌اي موجب واكنش‌هاي حساسيتي مي‌شود. خلاص شدن از عوارض ژل پاژ بسيار مشكل و گاه ناممكن است بنابراين توصيه ما اين است كه اگر مي‌خواهيد از ژل براي جوان‌تر شدن چهره خود استفاده كنيد؛ اولا اين تزريق را به متخصص پوست يا جراح پلاستيك واگذار كنيد. ثانيا درمورد نوع ژل تزريق شده وسواس به خرج دهيد تا از ژل‌هاي كاملا استاندارد و مورد تاييد سازمان غذا و داروي آمريكا يا وزارت بهداشت براي شما استفاده شود.
7 تزريق چربي
يكي از روش‌هاي خيلي خوب و بي‌عارضه براي جوان‌سازي صورت و پشت دست‌ها، تزريق چربي خود فرد است؛ به اين معني كه از ناحيه باسن يا ران‌ها يا اطراف زانو، چربي برداشت شده و سپس در ناحيه صورت تزريق مي‌شود.
8 تزريق پلاسماي غني از پلاکت
در حقيقت، از فاكتورهاي رشد پلاكتي سرم فرد براي تحريك كلاژن‌سازي پوست خودش استفاده مي‌شود. از پلاسماي غني از پلاکت ميتوان بعد از ليزر درماني و نيز ميتوان به صورت مخلوط با چربي فرد براي افزايش دوام چربي و نيز تحريك كلاژن‌سازي در تزريق چربي بهره گرفت.
9 ليزرهاي جوان‌ساز
ليزرهاي جوان‌ساز را ميتوان به 2 دسته تقسيم كرد؛ يكي ليزرهاي تهاجمي كه زخم ايجاد مي‌كنند و ليزرهاي غيرتهاجمي که زخم ايجاد نمي‌كنند. براي جوان‌سازي پوست با ليزر، ليزر دي‌اكسيدكربن، نتايج بسيار عالي دارد اما از طرفي، زخم ايجاد‌شده نيز عميق است و فرد نياز دارد كه حداقل 7 تا 10 روز را در منزل استراحت كند. خطر لك شدن پوست، باقي‌ماندن قرمزي پوست به مدت طولاني و حتي خطر رخداد جوشگاه نيز وجود دارد. امروزه ليزر فراكشنال دي‌اكسيدكربن مقبوليت بيشتري دارد و فرد اگرچه لازم است چندبار آن را به منظور حصول نتايج عالي انجام دهد اما پس از هر بار ليزر درماني طي 4 تا 5 روز مشكل‌هاي بيمار تمام شده و فرد مي‌تواند خيلي سريع به سركار برگردد. ليزر ارنيوم نيز گاه مورد استفاده قرار مي‌گيرد اما چون عمق نفوذ آن به پوست كمتر از دي‌اكسيدكربن است، كاربرد كمتري براي جوان‌سازي پوست و تحريك كلاژن‌سازي دارد. ليزرهاي غيرتهاجمي عموما نمي‌توانند توقعات بيماران پرترقع ايراني را برآورده كنند اما به هر حال، براي افراد شاغل و مديران مي‌تواند كارساز باشد. از ليزرهاي خاص ميتوان جهت انجام ليفتينگ صورت استفاده كرد؛ به اين ترتيب كه با ورود فيبر ليزر از طريق يك سوراخ كوچك داخل پوست، چربي‌هاي اضافي پوست جذب شده و با تحريك كلاژن‌سازي از زير پوست باعث کشيدگي آن مي‌شويم. اين روش‌ها امروزه نياز به جراحي پلاستيك را در بسياري از موارد برطرف كرده و افراد مي‌توانند چهره خود را تا 10 سال جوان‌تر كنند بدون آنكه برش توسط تيغ جراحي روي پوست آنها ايجاد شود.
10 امواج راديويي
امواج راديويي نيز با هدف تحريك كلاژن‌سازي از طريق ايجاد حرارت زير پوست كار مي‌كنند. دستگاه‌هاي مختلفي هستند كه از اين امواج براي ايجاد جوان‌سازي استفاده مي‌كنند اما واقعيت اين است كه جواب گرفتن از اين دستگاه‌ها هم به اپراتور (فرد انجام‌دهنده) بستگي دارد و تكنيك و وقتي كه براي اين کار مي‌گذارد. اين نکته را نيز بايد گفت که امواج راديويي در بعضي‌ها خيلي خوب جواب ميدهد ولي در برخي چندان موثر نيست.
salamat.ir
دكتر بهروز باريك‌بين/متخصص پوست و مو/عضو هيات علمي دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
چطور میتونم موهای بلندم را خودم رنگ کنم ؟